Zirai İlaç Kalıntı Sorunu!
Tarım üretimimizde gerek iç pazar gerekse ihracatta karşılaşılan en büyük sorunlardan biri; pestisit kalıntı (zirai ilaç kalıntısı) sorunudur. Köşe yazarımız Mehmet Salcıoğlu bu sorunu kaleme aldı...
Ülkemizin toplam ihracat hacminde tarım ürünleri çok önemli bir değere sahiptir. Ayrıca milyonlarca insanın geçim kapısı olan tarımsal üretim hem ekonomik hem de halk sağlığı bakımından hayati bir konumdadır.
Tarım üretimimiz hakkında gerek iç pazar gerekse ihracatta karşılaşılan en büyük sorunlardan biri; pestisit kalıntı (zirai ilaç kalıntısı) sorunudur. Bu şu demektir; tüketilmek ve satılmak üzere yetiştirdiğimiz ürünler insan ve çevre sağlığına zararlı kalıntılar içermektedir.
Günümüzde özellikle AB ülkelerinin sahip olduğu hızlı alarm sistemi (Rapid Alert System for Food and Feed. RASFF) başta olmak üzere tüm ithalatçı ülkeler ile zirai kalıntı sorunu yaşamaktayız. Bu sorun ülke içindeki ihracat ve üretim sürecinde yer alan tüm faktörlerin karlılığını azaltan, ticari hacmini düşüren en önemli etkenlerden birisidir.
Bu zarar kimin kusurudur ve kim sorumludur. ?
Akredite olmuş laboratuarlar, ruhsatsız ilaç kullanımı, yaprak gübresi kullanımından kaynaklanan sorunlar ve ileri aşamalarda işlenmiş ürünler de (konserve, salça, meyve suyu vb.) pestisit kalıntı analizlerinin niteliği ve teknik çözüm yollarını uzmanları elbette cevaplayacaktır.
Ürünün ekim sürecinden başlayarak ithalatçı veya ülkemiz gümrüklerinden kalıntı nedeni ile geri gelmesi aşamasında birden çok faktör yer almaktadır. Bu öznelerin birçoğunun gözetim ve denetim yükümlüğü vardır. Hatta birçok firmaya bu konuda 5237 sy TCK ‘nun 186 maddesine göre dava açılmaktadır. Cezai sorumluluk farklı bir inceleme konusu olmak ile birlikte sorumluluk hukuku bakımından zarar gören ve talep eden belirlemeli, ona göre bir yol haritası izlenmelidir.
Bu süreçte en basit tabir ile yurt dışına sattığı malı geri dönen ihracatçı firma, sipariş verdiği ürünü kalıntı nedeni ile temin edemeyen ithalatçı firma, ürettiği üründe kalıntı bulunan çiftçi ve birçok resmi kurum zarar görmektedir. Taraflar bu zararları yasal mevzuatın elverdiği ölçüde sorumlu kişilere yansıtabilmektedir.
Örnek vermek gerekir ise: önemli bir ihracat kalemi olan yaş üzümün üretim sürecinde, çiftçi kendi bağında zirai ilaç kullanımına azami dikkati gösterse dahi yan bağlarda yapılan ruhsatsız ilaçlamalar yüzünden, üzümlerde kalıntıya rastlanılabilmektedir.
Basit bir örnek olan bu ve bunun gibi durumlarda tüm süreç, özellikle ihracatçı firma tarafından kontrol edilmelidir. Ürünün ekimi, zirai mücadele süreci ve tüketilmesine kadar geçen tüm aşamalarda kasıt, kusur ve ihmali olanlar meydana gelen zararı, yasal şartların oluşması halinde gidermek ile mükelleftir.