Üzüm Satarken Nelere Dikkat Edilmeli
Binbir emek ve zahmet ile ürettiğiniz mahsullerinizi satarken nelere dikkat etmelisiniz? Dolandırıcılığı meslek haline getirmiş kişiler tarafından mağdur edilmeden önce bu yazıyı mutlaka okuyun. Hukukçu Mehmet Salcıoğlu sizler için kaleme aldı...
Bu yazı, komşularımızın ve tüm çevremizin konu hakkındaki tecrübeleri, pişmanlıkları ve keşkeleri, bire bir tecrübe edilerek hazırlanmıştır. Sizlerde üzümünüzü sattıktan sonra pişmanlık yaşamamak için dikkatlice okuyun.
Ege bölgesinde ve özellikle Alaşehir ovasında en önemli ihracat ürünü olan üzüm milyonlarca ailenin geçim kapısıdır. Son açıklanan ihracat rakamlarında yedinci sırada bulunan Manisa ilinin bu başarısında, bölgede yetirilen yaş ve kuru üzümün büyük katkısı bulunmaktadır. Bir yıl boyunca geceli gündüzlü çalışarak yetiştirilen ürünün hasadını tarım işçisinden, komisyoncusuna, tüccarından çiftçisine kadar herkes sabırla beklemektedir. Hasat sezonu gelmesi ile bin bir emekle büyütülen üzüm tezgâhlarda yerini almakta ve çiftçi de bu hasattan elde ettiği gelir ile borcunu ödeme derdine düşmektedir.
Fakat bazı çiftçilerimiz bırakın yaptığı masrafları karşılamayı, sattığı üzümün parasını bile alamamaktadır. 365 gün boyunca bağına; işçiliğinden tarımsal ilaçlamasına, elektrik, su ve mazot parasına kadar birçok masraf eden çiftçi alın terinin karşılığını alamadığı için perişan olmaktadır. Dolandırıcılığı meslek haline getirmiş bazı kişiler tarafından her sene düzenli olarak kandırılan, verdiği emek ve sabır suiistimal edilen üreticiler, satış esnasında da usulüne uygun, geçerli bir evrak ve belge almadığından mağdur olmaktadır.
Bu gibi üzücü olaylarla mümkün olduğunca karşılaşmamak ve sonrasında hakkınızı yasal olarak arayabilmek için bazı önlemler alabilirsiniz.
1-)Alım-satım işlemi karşılığında paranız peşin ödenmeyecek ise mutlaka usulüne uygun olarak düzenlenmiş kıymetli evrak talep edin (çek vb. gibi). 5941 sayılı Çek Kanunda son yapılan düzenleme ile mevzuatımıza giren barkodlu çek uygulaması çek hamillerine kolaylık sağlamaktadır. Çeki keşide eden şirketin mali durumunu artık ilgili kişi görecek ve buna göre karar verebilecektir. Karşılıksız çıkan çeklere ise hapis cezası öngörmesi caydırıcı bir unsur olacaktır.
2-) Çok uzun vadelerden mümkün olduğunca kaçının. Üzümü yetiştirmek için bir yıl boyunca emek veriyorsunuz. Pazarı oluşturmak, tüketiciye satmak, ödemeyi zamanında yapmak gibi sorumluluklar üzümü alan kişinin üzerindedir.
3-)Yurt dışından para gelmedi, piyasa kötü gibi sebeplere kanmayın. Tacirler kanunen basiretli, dikkatli ve öngörülü hareket etmek zorundadır. Kimsenin yıllık karından pay almıyorsunuz sadece yetiştirdiğiniz üzümün parasını, alın terinizi istiyorsunuz. Sizin bankaya olan borcunuzu, yurt dışından para gelmedi diyerek öteleme şansınız yok.
4-) Paranızı peşin alma imkânınız yok ise 6102 sy Ticaret kanuna göre belirlenen vadeye ticari faiz talep edin.
5-) Hangi şirket ile anlaştınız ise tüm evrakların (müstahsil makbuzu, çek, bono, künye vb.) ilgili şirketin ticari unvanına göre tam ve eksiksiz olarak düzenlendiğinden emin olun. Kötü niyetli kişiler kaşelerini istedikleri gibi düzenleyebildiğinden, resmi evraklardan( vergi levhası gibi) ticari unvanını tespit edin. Beklenmedik bir durum ile karşılaştığınızda evrakta bulunan unvana göre hak arayacaksınız unutmayın. Arazide üzümünüz kesilmeden önce anlaştığınız başka, evrak alır iken başka şirket ile çalışmayın.
6-) Adi evrak veya belgesiz alım-satım kesinlikle yapmayın. Mali olarak güçlü olan ve sicili temiz şirketler çek keşide etmekten, evrak vermekten çekinmez. Size evrak vermeyen şirketler veya kişiler, başkaları ile yaptığı alım-satımda asla belgesiz ve evraksız çalışmazlar unutmayın.
7- )Dürüst ve güvenli işletmelerin olduğu gibi onlarca kötü niyetli kişi ve şirketinde hasat sezonunda bu bölgeye gelmektadir. Bu sebeple güven telkin eden ve mümkün olduğunca tanıdığınız firmalarla çalışmaya gayret gösterin. Yeni ve bilmediğiniz kişilerden teminat(teminat mektubu, rehin, ipotek, vb) ve kefil istemek ileride faydanıza olacaktır.
8- )213 sy Vergi Usul Kanunu ve 5957 sy Hal Kanunu ile ilgili hükümlerinin çiftçi-üretici lehine olan kısımlarından mutlaka yararlanın.
9-) İdari ve adli makamlara başvurmaktan çekinmeyin
Konu hakkında yüzlerce madde daha eklemek mümkündür. Yetiştirdiğiniz ürününüzün satımı ile ilgili en küçük bir tereddütte bile mutlaka avukatınızdan profesyonel destek alın. Kulaktan dolma, yanlış ve yanıltıcı bilgilere itibar ederek bir kez daha boşuna emek ve para kaybına uğramayın.
Üzümü çiftçi olarak siz yetiştirmez iseniz ne tüccar ne komisyoncu ne de zirai bayiler para kazanabilir ne de iş yapabilir. Hakkınızı ve alın terinizi kimsenin çalmasına ve istismar etmesine izin vermeyin.