Alaşehir'in İçler Acısı Hali
Soner VATANSEVER / Alaşehir Manşet Haber-Tam tamına 100 yıl önce bugün... Baştan başa yanan Alaşehir ve öldürülen yüzlerce masum sivil...3 Eylül 1922 tarihinde Yunan ordusu tarafından geri çekilme sırasında başlatılan Alaşehir yangını 5 Eylül'e kadar devam etti. Yangın ve katliamlar sonucu ilçemizde 3 bin kadar sivil şehit edildi. Alaşehir'de o dönem bulunan 4550 evin neredeyse tamamı yakılarak kullanılamaz hale getirildi.
Yunan mezalimi, toplam nüfusa orantılandığında, Milli Mücadele’nin en çok zarar gören şehri Alaşehir'dir. İlçe, Haziran 1920’den Eylül 1920’ye kadar iki yıldan fazla bir süre Yunan işgalinde kaldı. Her yerde olduğu gibi burada da yerli Rumlar ve Yunan işgal kuvvetleri, sivil halka akla hayale gelmeyecek işkence ve zulüm yaptılar.
3 Eylül 1922 günü sabahı bir Yunan subayı, şehrin ileri gelenlerinden bazılarına Alaşehir’i yakmakla görevli bir taburun gelmekte olduğunu ve herkesin başının çaresine bakması gerektiği tavsiyesinde bulundu. Alaşehir’in yakılmasında yerli Rumlardan Diyamandopulos ve arkadaşları görev aldı. Yunanlıların yaktığı şehir ve kasabaları, özel yangın birlikleri ateşe vermişlerdir fakat bunlara yön, yol gösterecek olanlar o bölgedek yerli Rumlar olmuştur. Yunanlıların Ege Bölgesindeki fenalıklarını bizzat yerinde inceleyen Falih Rıfkı Atay’a Alaşehirli bir ihtiyar, bugünkü Sarıkız tesislerinin olduğu bir barakada, şehirdeki yangın felaketinin başlangıcını şu şekilde anlatmaktaydı:
Yunanlıların şehirleri yakmak için oluşturduğu yangın postaları tarafından yağlı paçavralarla kısa zamanda genişletildi. Yıldırım Beyazıt’ın fethettiği ve ne Alâ Şehir dediği güzelim Alaşehir, 4550 ev ve bina içindeki tüm varlığıyla 2 günde yandı ve bir enkaz yığını haline geldi. Alaşehir yangını esnasında ateş içindeki evleriden kaçıp canını kurtarmak isteyenlerden birçoğu ya evlerin içinde yanarak ya da yangın postaları tarafından vurularak şehit düştü. Yangın başladıktan sonra şehirde dükkân ve evlerde yağma ve soygun başladı. Genç kızların ırzına geçildi, bir Yunan subay geriye kalan Türk kadınlardan 300 kişilik bir kafile yapıp tren istasyonuna götürdüğü esnada bunların üstüne Yunan makineli tüfek bölüğü tarafından yaylım ateş açıldı. Alaşehirli bu kadınlardan büyük çoğunluğu şehit düştü ve sadece 80 kadar kadın canını kurtararak dağlara kaçabildi.
Kurtuluş Savaşı'nda Türk ordusundan kaçan,Yunan ordusu 4 Eylül 1922 yılında Alaşehir'den ayrılırken, ilçedeki bütün binaları yakarak tahrip etti. Fotoğrafta bulunanlar evleri yanmış Alaşehir'liler, diğer fotoğrafta ise dönemin imamlarından birinin evinin tamamen yanması sonucu ve Yunan zulmünden saklanmak için kendi imkanlarıyla yaptığı ağaç kovuğunda yaşadığı görülüyor. Şimdi ki kütüphane bölgesine yakın bir noktada olduğu tahmin edilen ağacın akibeti günümüzde bilinmiyor
Albert Kahn imzalı fotoğraflar 4 bin evin yakıldığı Alaşehir'de yaşanan felaketi bir kez daha gözler önüne seriyor.
İşte Alaşehir'de savaş sonrası çekilen en net fotoğraflar...